Máy phát điện phòng nổ và những quy chuẩn quốc gia

Máy phát điện phòng nổ là thiết bị chuyên dụng, được sử dụng trong những môi trường mang tính chất đặc biệt như khu chế xuất, khu công nghiệp. Đây là những đơn vị cần sử dụng nguồn điện năng lớn và an toàn, đòi hỏi kiểm soát chặt chẽ để phòng tránh những sự cố ngoài ý muốn có thể gây nguy hại đến con người. Những quy định về sử dụng loại thiết bị này đã được quy định tại Thông tư 38/2020/TT-BCT Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về an toàn đối với máy phát điện phòng nổ sử dụng trong mỏ hầm lò.

Máy phát điện phòng nổ là gì?

Theo Từ điển Luật học, máy phát điện phòng nổ là tổ hợp thiết bị bao gồm động cơ diesel kiểu piston phòng nổ, máy phát điện xoay chiều 3 pha, tủ điều khiển và tủ đóng cắt cùng những bộ phận liên quan.

Đây là loại thiết bị được chế tạo và sản xuất đặc biệt, với khả năng làm việc tại những môi trường đặc thù có khí hay bụi nổ. Để làm được điều đó, thiết bị cần sở hữu những đặc điểm cấu tạo khác biệt sau đây:

• Vỏ máy được làm từ thép không gỉ với độ bền cao, chắc chắn. Độ kín của khe vỏ máy được chú trọng đặc biệt, đảm bảo ngăn chặn được toàn bộ những bụi bẩn có thể xâm nhập vào các chi tiết bên trong.
• Động cơ với khả năng tản nhiệt nhanh gấp nhiều lần so với động cơ thông thường, giúp máy có thể vận hành trong những môi trường kín mà không bị nóng máy.
• Khung chịu lực được thiết kế dày dặn với khả năng chịu lực tốt.
• Các linh kiện chuyên dùng cho thiết bị phòng nổ.
• Trọng lượng lớn.

Máy phát điện phòng nổ sản xuất trong nước hay nhập khẩu đều phải thực hiện công bố hợp quy theo quy định của Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ. Thiết bị nhập khẩu cần được đăng ký kiểm tra nhà nước về chất lượng rồi mới được lưu thông trên thị trường.

Trình tự, thủ tục và công bố hợp quy đối với máy phát điện phòng nổ được quy định trong thông tư số 28/2012/TT-BKHCN và Thông tư số 02/2017/TT-BKHCN của chính phủ.

Xem thêm::

Máy phát điện cũ và một số lưu ý khi mua cũng như sử dụng
Tìm hiểu về máy phát điện từ nhiệt

Những quy định về kỹ thuật an toàn dành cho máy phát điện phòng nổ sử dụng tại mỏ hầm lò

Ngày 1/7/2021, Thông tư số 38/2020/TT-BCT về Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về an toàn đối với máy phát điện phòng nổ sử dụng trong mỏ hầm lò chính thức có hiệu lực. Theo đó, thông tư đưa ra những quy định nhất định về an toàn dành cho những thiết bị máy phát điện sử dụng tại khu vực đặc biệt, cụ thể như sau:

Những yêu cầu chung

⁎ Máy phát điện phòng nổ được sử dụng tại những địa điểm nào?

Máy phát điện phòng nổ mỏ hầm lò sẽ được sử dụng trong những trường hợp:

• Khu vực mỏ hầm lò có khí cháy CS2 (carbon disulphide). Đây là chất có hại đối với hệ thống tim mạch, thận cùng các cơ quan khác của con người, đồng thời là chất xúc tác sản sinh ra dầu mỏ.
• Đường lò dùng trong sản xuất, chế biến hoặc lưu trữ những loại vật liệu nổ công nghiệp.

 ⁎ Yêu cầu về vị trí lắp đặt

Vị trí lắp đặt máy phát điện phòng nổ cần đảm bảo những tiêu chuẩn sau đây:

• Độ dốc không quá ±15° so với vị trí cân bằng.
• Khô ráo và thông gió.
• Nhiệt độ làm việc tiêu chuẩn (20°C đối với mỏ quặng và 30°C đối với mỏ than), hàm lượng oxy tối thiểu 20%.
• Lượng gió tại vị trí đặt máy cần đảm bảo yêu cầu làm việc trong hầm mỏ theo quy định, nhưng không được vượt quá 0.08 m3/s/kW công suất của động cơ diesel.
• Có thùng cát cứu hỏa, bình cứu hỏa và điện thoại phục vụ việc vận hành máy.

 ⁎ Máy cần có thiết bị cảnh báo khí Metan tự động, được liên động cắt điện với động cơ máy khi phát hiện hàm lượng khí này vượt quá ngưỡng cho phép.

 ⁎ Yêu cầu về tiếng ồn

Đối với tiếng ồn, các thiết bị máy phát điện phòng nổ cần đảm bảo:

• Tại khu vực khám, trạm, đường lò cần được trang bị hệ thống cách âm với mức áp suất âm cực đại tối đa 115 dBA.
• Hệ thống cách âm cần được làm bằng vật liệu chống cháy.

 ⁎ Yêu cầu về khí thải

Khí thải của động cơ phát ra môi trường bên ngoài cần đảm bảo các trị số theo quy định như sau:

• Khí CO: < 1 100 (0,11%)
• Khí NO: < 900 (0,09%)
• Khí NO2: < 100 (0,010%)
• Khí NOx: < 1 000 (0,10%)

 ⁎ Thông số kỹ thuật

• Công suất định danh: <1 000 KVA
• Điện áp định danh: 380 V, 660 V, 1 140 V, 3 300 V, 6 000 V
• Tần số định danh: 50 Hz

⁎ Bánh xe

Máy phát điện sử dụng trong hầm lò cần được trang bị bánh xe lắp ở khung dưới, với kích cỡ phù hợp với kích thước đường ray 900 mm hoặc 600 mm để thuận tiện cho quá trình di chuyển.

Bánh xe cần được cố định sau khi lắp đặt.

⁎ Nối đất

Các bộ phận của máy phát điện phòng nổ cần được thiết kế để bắt các dây nối đất chắc chắn và được hàn vào vỏ để đảm bảo an toàn về điện cho thiết bị.

Yêu cầu đối với động cơ diesel

Động cơ diesel kiểu piston được sử dụng trong máy phát điện phòng nổ cần tuân thủ những yêu cầu kỹ thuật chặt chẽ. Theo đó:

• Động cơ máy phát điện xoay chiều 3 pha, có công suất và tốc độ quay phù hợp với nhu cầu công việc.
• Nhiệt độ tối đa trên tất cả bề mặt động cơ trong mọi điều kiện hoạt động không vượt quá 150°C.
• Dây cáp điện phải đảm bảo tính kháng cháy, chịu được dầu và được bảo vệ chắc chắn.
• Vỏ động cơ cần có khả năng chịu được áp lực lớn, ngăn chặn được sự lan truyền của vụ nổ bên trong ra ngoài.
• Các mối kết nối bộ phận trong vỏ phải là mối ghép phòng nổ với yêu cầu cao về độ hở và độ nhám, bề mặt được quét sơn chống han gỉ.
• Ắc quy là loại ắc quy hydro thấp với nồng độ hydro trong khoang chứa không vượt quá 0.3%.
• Động cơ cần được thiết kế hệ thống tắt van bằng tay, dễ quan sát và thao tác.

Yêu cầu đối với máy phát điện xoay chiều 3 pha

Máy phát điện xoay chiều 3 pha phòng nổ sẽ bao gồm cả máy phát kích thích, được thiết kế với công suất và tốc độ quay phù hợp với động cơ diesel, làm mát bằng không khí.

Sơ đồ đấu dây của stato là loại đấu dây có điểm trung tính. Các cuộn dây, ổ đỡ trục cần có các cảm biến nhiệt độ, cùng hệ thống tự giám sát và báo động khi nhiệt độ tăng vượt quá ngưỡng cho phép.

Bên cạnh đó, máy cần được thiết kế kiểm soát rung động cơ học, bảo vệ hệ thống kích từ, nối đất để đảm bảo an toàn.

Xem thêm: Bảng giá máy phát điện Elemax chính hãng

Yêu cầu về tủ điều khiển và tủ đóng cắt phòng nổ

Tủ điều khiển và tủ đóng cắt cần có các thông số định danh (điện áp, dòng điện), những chức năng bảo vệ và điều khiển phù hợp với máy phát điện cũng như động cơ máy. Bên cạnh đó là chức năng tự động ngắt phụ tải ra khỏi máy khi phát sinh sự cố.

Hệ thống thiết bị tủ sẽ bao gồm:

• Thiết bị kiểm tra, giám sát, đo lường và duy trì khả năng làm việc ổn định của máy.
• Mạch lực cung cấp nguồn cho phụ tải với các chức năng bảo vệ quá tải, ngắn mạch, điện áp thấp, lệch pha, rò điện,…
• Mạch điều khiển.

Do là sản phẩm chuyên dụng, máy phát điện phòng nổ cần được tiến hành kiểm định thường xuyên và chặt chẽ hàng ca, hàng tuần, hàng quý và hàng năm theo đúng quy định để đảm bảo chất lượng vận hành ổn định nhất.

Trên đây là những thông tin tổng quát về máy phát điện phòng nổ, cùng những quy chuẩn cần tuân thủ khi thiết kế lắp đặt và sử dụng thiết bị, hy vọng mang đến cho bạn những thông tin hữu ích trong quá trình vận hành.

Phạm Xuân Thanh

Tôi là Phạm Xuân Thanh – Tôi đã có kinh nghiệm hơn 3 năm review đánh giá về các loại máy móc công nghiệp, thiết bị vệ sinh công nghiệp, cách chăm sóc xe hơi. Tôi hy vọng những kiến thức mà tôi chia sẻ có thể giúp mọi người hiểu rõ hơn về các công dụng, chức năng của các loại thiết bị công nghiệp và các cách chăm sóc xe hơi này.