Ăn trông nồi ngồi trông hướng là gì? “Ăn trông nồi ngồi trông hướng” nằm trong kho tàng câu ca dao tục ngữ Việt Nam, được ông bà ta để lại nhằm nhắc nhở thế hệ con cháu về cách sống và cách cư xử đúng mực. Để hiểu rõ hơn về câu tục ngữ này, mời bạn theo dõi nội dung bên dưới đây của chúng tôi!
Contents
Ăn trông nồi ngồi trông hướng là gì?
“Ăn trông nồi ngồi trông hướng” gồm 2 vế “ăn trông nồi” và “ngồi trông hướng” với từ ngữ đơn giản, ngắn gọn nhưng lại hàm chứa 2 vấn đề có ý nghĩa quan trọng trong cuộc sống.
Ăn trông nồi
Trong sinh hoạt hằng ngày, bữa ăn chính là nơi dễ bộc lộ bản thân nhất. Cái “nết ăn” là thứ mà ai ai cũng cần phải học tập cả đời.
Xưa kia khi gạo còn ít, đồ ăn nghèo nàn và hầu hết gia đình nào cũng không đủ ăn nên trong bữa cơm mọi người đều phải nhường nhịn nhau từng miếng. Vì thế “ăn trông nồi” đơn giản chính là nếu như thấy ít cơm thì nên ăn ít lại để mọi người đều có phần. Sau này, câu nói này được mở rộng ra về ý nghĩa và “ăn trông nồi” trở thành phép lịch sự ở trên bàn ăn.
Đó đơn giản còn là cách đặt bát, thìa, đũa trên mâm cơm, không gõ đũa, không khua chén, không đùa nghịch, và phá quấy trong bữa cơm. Đặc biệt, đối với gia đình nhiều thế hệ thì ta không khuấy lộn đĩa thức ăn để tìm miếng ngon, không nên cứ ngồi xuống mâm là ăn lấy ăn để, ăn hết phần của người khác, cứ món ngon gắp liên tục mặc cho người khác ăn như thế nào,…
Do đó, “ăn trông nồi” đề cập đến thói quen ăn uống đúng mực và hợp với hoàn cảnh, đồng thời phải biết quan sát và giữ ý tứ. Khi ngồi vào bàn ăn cần phải nhìn xem ngồi với những ai (người nhỏ tuổi hơn, người bằng tuổi hay người lớn tuổi hơn), đông người hay ít người, nhiều đồ ăn hay ít đồ ăn;… Ăn uống từ tốn, lịch sự thì ta còn phải biết nhường nhịn, khéo léo trong cách lựa chọn thức ăn; nhất là khi có người lớn tuổi và trẻ nhỏ.
Ngồi trông hướng
“Ngồi trông hướng” không đơn thuần là việc nhìn 4 hướng Đông – Tây – Nam – Bắc, mà đó là dụng ý nói đến việc con người phải biết quan sát xem mình ngồi với những ai, có địa vị và tầng lớp ra sao. Từ đó thì lựa chọn vị trí ngồi và cách ăn nói cho phù hợp nhất.
Không chỉ trong mâm ăn, mà ở các nơi khác như chốn đông người hoặc phương tiện công cộng, nơi làm việc,… Khi chúng ta ngồi với người lớn hay người ở tầng lớp trên thì cần phải biết giữ ý.
“Ngồi trông hướng” còn là khi chúng ta không ngồi chắn trước ai, không chắn lối đi, không ngồi lên đồ vật, không ngồi ở lối đi,… và biết nhường chỗ cho người già và trẻ em.
Như vậy, “ăn trông nồi ngồi trông hướng” là câu nói nhắc nhở mỗi chúng ta trong việc hoàn thiện mình về phong thái và cách ứng xử phù hợp với hoàn cảnh khác nhau.
Giải thích ý nghĩa câu “Ăn trông nồi ngồi trông hướng”
Câu tục ngữ “Ăn trông nồi ngồi trông hướng” giống như một lời răn dạy của ông bà ta về cách ăn uống và cách đi đứng. Cụ thể:
Đối với việc ăn uống không được quá bừa bộn, đừng chỉ nghĩ đến việc ăn cho thỏa nhu cầu của mình mà quên mình đang ăn cùng người khác, nhất là khi có người lớn tuổi hơn hoặc khi nhà có khách. Bên cạnh đó, không nên đụng đũa khi người lớn chưa bắt đầu ăn và không nên tiếp tục ăn khi phần lớn mọi người đã buông đũa. Điều này có thể khá gò bó với một số người, nhưng nó lại thể hiện phép lịch sự của bạn, sự đảm đang, có ý thức.
Đối với việc ngồi, dù bất cứ đâu và đặc biệt là nơi đông người thì cần ý thức được vị trí và vị thế của mình để ngồi đúng lúc, đúng chỗ. Không ngồi lung tung mọi chỗ và không ngồi chắn đi tầm nhìn của người khác. Nếu là người nhỏ tuổi hơn thì cần nhường chỗ cho người lớn tuổi hơn, không ngồi trên, ngồi chen vào chỗ của người xung quanh. Nếu như không biết cử chỉ đúng mực thì bản thân ta dễ gây khó chịu đối với mọi người khác, nhận về những cái nhìn không mấy thiện cảm và bị đánh giá về đạo đức, lễ nghi của bản thân mình.
“Ăn trông nồi ngồi trông hướng” chính là một bài học đạo lý về phép tắc hoàn toàn đúng đắn, là điều mà mỗi người từ khi sinh ra đều cần tiếp thu và giáo dục nghiêm túc. Thời gian trôi qua nhưng ý nghĩa và bài học rút ra từ câu tục ngữ này mãi còn vẹn nguyên. Mỗi người chúng ta đều cần phải rèn luyện về cách cư xử, cử chỉ đúng mực, lịch sự , không vô ý thức và không hồn nhiên trong ăn uống, trong xử sự. Đặc biệt, đối với thế hệ trẻ hôm nay thì bài học ấy càng cần thiết hơn cho cuộc sống học tập và làm việc sau này.
Xem thêm:: Thùng rỗng kêu to nghĩa là gì?
Bài học rút ra từ câu tục ngữ “Ăn trông nồi ngồi trông hướng”
Và câu tục ngữ “Ăn trông nồi ngồi trông hướng” chính là hồi chuông cảnh tỉnh; là bài học đạo lý về phép tắc mà mỗi chúng ta cần phải tiếp thu và ghi nhớ. Những bài học cuộc sống mà chúng ta có thể đúc rút từ câu tục ngữ này là vô cùng sâu sắc.
1. Cư xử tế nhị, ý tứ
Dù có mở rộng ý nghĩa ra hay không thì 2 vế của câu “Ăn trông nồi ngồi trông hướng” cũng nói về những quy tắc ứng xử trong cuộc sống. Ở đó chính là sự đề cao về cách cư xử tế nhị, phù hợp với từng hoàn cảnh.
Cuộc đời này không những rộng mà còn rất dài, chắc chắn rằng sẽ chẳng thể có cách thức chung và lời giải chung cho mọi thứ. Thế nên, tốt nhất là ta nên thấm nhuần những quy tắc, rồi dựa vào những quy tắc đó để vận nó vào tình huống của chính mình.
Khi làm được điều này thì ta không chỉ là người tinh nhanh, nhạy bén; mà còn là con người tự trọng. Đồng thời ý thức được phẩm giá và biết hành xử theo phẩm giá ấy. Đặc biệt, khi nhận biết và làm chủ được hành vi của bản thân thì đó cũng chính là cách để ta làm chủ cuộc đời mình; mỗi cá nhân một hành động và một cách cư xử đẹp sẽ giúp xã hội văn minh hơn, phát triển hơn.
2. Gia đình – “Cái nôi” hình thành những con người văn minh
Gia đình đóng vai trò quan trọng trong quá trình hình thành nhân cách, đạo đức con người. Cách dạy dỗ của bố mẹ sẽ ảnh hưởng đến hành vi và cách ứng xử của con cái.
Bàn về cách dạy dỗ con cái; có những thời điểm người ta đã quá chú trọng tới phẩm chất cao siêu, nhưng thực tế lại cho thấy nên bắt đầu từ điều nhỏ nhất. Trong đó, việc đi đứng, ăn nói hay ứng xử là vô cùng quan trọng. Vậy nên phẩm giá của mỗi người được xác lập từ những hành vi rất nhỏ.
Không khó có thể bắt gặp được hình ảnh thiếu lịch sự trong bàn ăn con cái ném thức ăn bừa bãi, dùng muỗng đũa chọc ngoáy vào địa đựng đồ ăn, đơn giản là con cái ngồi ngay trước mặt ông bà chỉ để được gần đĩa thức ăn hơn hoặc buông lời chê cơm nhạt, canh thiu,… Và những hành động đó lại được bố mẹ bỏ qua bằng câu nói “trẻ con mà, nó có biết gì đâu”. Việc thấy con cái mình cư xử sai không quay qua dạy bảo, mà lại mong chờ sự thương cảm từ mọi người đó chính là làm hại con.
Chính vì thế, bố mẹ phải là những tấm gương sáng và soi chiếu những hình ảnh đẹp đẽ. Hành động cần có của các bậc làm cha làm mẹ đó là luôn sẵn sàng chỉ ra lỗi sai của con và tiến hành răn dạy. Giáo dục con cái trên bàn ăn với bài học “Ăn trông nồi, ngồi trông hướng” là bố mẹ đang định hướng cho cả một thế hệ. Bởi lẽ, mỗi một hành động và cách cư xử của một đứa trẻ lúc bấy giờ có ý nghĩa quan trọng trong việc hình thành lên nhân cách của chúng.
Như vậy, nội dung của bài viết này chúng tôi đã chia sẻ đến bạn câu trả lời cho câu hỏi Ăn trông nồi ngồi trông hướng là gì. Câu tục ngữ “Ăn trông nồi ngồi trông hướng” không chỉ dừng lại là một câu nói có ý nghĩa, mà còn là câu tục ngữ biểu thị chuẩn mực cần có trong cách ứng xử. Cho đi điều gì thì ta sẽ nhận lại được điều đó, nên nếu muốn có được sự tôn trọng, lịch thiệp từ người khác thì bạn cũng cần phải thể hiện tốt điều ấy.
Tôi là Phạm Xuân Thanh – Tôi đã có kinh nghiệm hơn 3 năm review đánh giá về các loại máy móc công nghiệp, thiết bị vệ sinh công nghiệp, cách chăm sóc xe hơi. Tôi hy vọng những kiến thức mà tôi chia sẻ có thể giúp mọi người hiểu rõ hơn về các công dụng, chức năng của các loại thiết bị công nghiệp và các cách chăm sóc xe hơi này.
