Xá lợi là gì? Xá lợi chính là một trong những báu vật thiêng liêng trong tu giới Phật Pháp và thiền định. Ngày nay, xá lợi giống như một tín ngưỡng thờ cúng linh thiêng của các tầng lớp tăng ni, phật tử trên khắp thế giới. Trong nội dung bài viết hôm nay, hãy cùng chúng tôi đi khám phá những bí ẩn chưa có lời giải đáp về bảo vật này.
Contents
Xá lợi là gì?
Theo Wikipedia, xá lị hay xá lợi (tiếng Phạn: शरीर sarira; chữ Hán: 舍利) là những hạt nhỏ dạng viên tròn giống ngọc trai, pha lê; được hình thành sau khi thi thể được hỏa táng hoặc thân cốt sau khi viên tịch của những vị cao tăng Phật giáo.
Trong kinh Đại Bát Niết Bàn, xá lợi của Đức Phật gọi là dhātu và được lưu giữ với mục đích để tỏa ra “phước lành” hoặc “ân sủng” trong tâm trí và kinh nghiệm của những người có liên quan đến nó. Ngoài ra, xá lợi cũng được tin là có khả năng xua đuổi tà ác trong truyền thống Phật giáo Himalaya.
Phân loại xá lợi
Có rất nhiều loại xá lợi được giải thích dưới góc nhìn tâm linh và khoa học. Người ta chia xá lợi thành 2 loại phổ biến xá lợi Phật và xá lợi của người tu hành. Cụ thể:
1. Xá lợi Phật
Xá lợi Phật được hình thành sau lễ hỏa thiêu Đức Phật, nhưng không phải ai cũng may mắn được nhìn thấy chúng. Loại xá lợi này có ánh hào quang mạnh mẽ, có khả năng phát sáng, cứng rắn như kim cương và không gì có thể phá vỡ chúng được.
Xá lợi Phật là loại cực kỳ quý hiếm; tuỳ theo phúc đức, căn tánh của mỗi người mà hoá hiện. Người có biệt duyên thì ắt sẽ thấy màu sắc của chúng đặc biệt, khác thường với đủ kích thước to nhỏ. Ngược lại, cũng có người cả đời không thấy được xá lợi Phật.
2. Xá lợi người tu hành
Xá lợi người tu hành là loại hình thành sau lễ trà tỳ của của Chư Tăng và các quý Phật Tử. Ví dụ, xá lợi của Tổ Ấn Quang là loại ngũ sắc; xá lợi của Bồ Tát Thích Quảng Đức là màu nâu như trái tim không hoại hoặc xá lợi của Tổ Huệ Năng cực kỳ cứng rắn, ngàn năm không bị vỡ.
Phần lớn xá lợi ngày nay chúng ta thường thấy đều là xá lợi của người tu hành. Vì xá lợi Phật rất hiếm có thể nhìn thấy, trừ khi đặc biệt hữu duyên.
Xem thêm:: Thấu cảm là gì?
Lý giải nguyên nhân hình thành xá lợi
Cho đến hiện nay chưa có lời giải đáp chính thống nào cho nguyên nhân hình thành xá lợi. Vậy nên có rất nhiều giả thuyết giải thích sự hình thành của xá lị như sau:
1. Thói quen ăn uống đồ chay
Nhà sư do thói quen ăn chay nên sẽ thường xuyên sử dụng một khối lượng lớn chất xơ và chất khoáng, quá trình tiêu hóa và hấp thu dễ tạo ra muối photphat và cacbonat. Chính những tinh thể muối sẽ tích lũy dần trong các bộ phận của cơ thể và cuối cùng biến thành xá lợi.
Tuy nhiên, giả thuyết này được cho là có phần không hợp lý. Bởi vì thực tế có rất nhiều người ăn chay dù không theo đạo Phật hoặc nhiều Phật tử cũng ăn chay nhưng thi hài của họ không hề có xá lợi như các vị cao tăng Phật giáo.
2. Năng lực tinh thần
Một quan điểm khác cho rằng, xá lợi được tạo ra nhờ sự tôi luyện dẫn dắt chân khí qua ngồi thiền. Có thể hiểu nó như “dòng điện sinh học” cho ta cảm giác 1 điểm nào đó ở trong cơ thể xuất hiện là sẽ có chân khí có đi qua điểm đó.
Theo đó, các cao tăng tu luyện đạt đến mức có thể dẫn dắt chân khí đi một cách đều đặn, luân chuyển khắp cơ thể để có thể tạo ra các xá lợi. Chính vì vậy không nhất thiết phải các cao tăng mới có xá lợi, mà chỉ cần người bình thường có sự tập luyện thiền định đạt đến mức độ cao cũng có thể có được.
Bên cạnh đó, theo quan điểm tâm linh của nhà Phật thì xá lợi là kết quả của quá trình tu hành và khổ luyện; là kết quả của quá trình tu dưỡng đạo đức nên sẽ chỉ xuất hiện ở những người có tấm lòng đại từ đại bi, luôn luôn làm việc thiện.
3. Do bệnh lý
Một số nhà khoa học cho rằng xá lợi là hiện tượng mang tính bệnh lý; hiểu tương tự như bệnh sỏi thận, sỏi bàng quang, sỏi mật,…
Đây được xem là giả thuyết thiếu hợp lý nhất vì những viên sỏi thận, sỏi mật không hề có hình dạng tròn đều và màu sắc lấp lánh như viên xá lợi. Ngoài ra, đây là những chứng bệnh có nhiều người mắc phải nhưng thi hài họ không hề có xá lợi, còn nhiều cao tăng Phật giáo đến khi viên tịch vẫn không hề mắc các chứng bệnh trên nhưng di thể họ lại có xá lợi.
Nếu đưa ra giả sử trong cơ thể của một người có hàng ngàn viên cứng như sắt đá thì nhất định hoạt động sinh lý trong cơ thể sẽ bị rối loạn và dẫn tới bệnh tật. Nhưng thực tế ở các vị cao tăng có xá lợi, họ đều không có bệnh mà chỉ viên tịch do lão hóa cơ thể.
4. Hình thành do nhiệt độ
Dưới góc nhìn khoa học, chúng ta sẽ căn cứ vào nghiên cứu của 3 nhà Vật lý gồm Holden, Phakey và Clement thuộc Đại học Monash, Melbourne của Úc trên tạp chí Khoa học pháp y quốc tế số tháng 6/1995.
Theo đó, quá trình tinh thể hóa xương do hỏa táng; các tinh thể hình dạng khác nhau được hình thành nếu quá trình hỏa táng ở nhiệt độ thích hợp. Ho tiến hành theo dõi tinh thể hóa xương đùi của những người từ 1 tuổi đến 97 tuổi trong dải nhiệt độ 200 – 1600 °C ở khoảng thời gian 2, 12, 18 và 24 giờ.
Kết quả là sự tinh thể hóa các khoáng trong xương (chiếm khoảng 2/3 trọng lượng xương) bắt đầu xuất hiện từ mức nhiệt độ 600 °C với nhiều hình dạng khác nhau gồm hình cầu, lục giác, hạt nhỏ và hình dạng không đều. Các hạt nhỏ có thể kết tinh thành những khối lớn hơn trong khoảng 1000 – 1400 °C, và khi nhiệt độ đạt đến 1600°C thì các khối tinh thể bắt đầu tan chảy. Do đó, nếu điều kiện hỏa táng thích hợp thì xá lợi có thể xuất hiện do quá trình tinh thể hóa các khoáng vốn có rất nhiều ở trong xương người.
Một thông tin khác về phân tích các thành phần hóa học của xá lợi theo Quỹ Forshang thế giới thuộc Trung tâm Phật giáo Forshang thế giới trụ sở tại Đài Loan (hiện đã có thêm cơ sở tại Mỹ, Canada và Hồng Kông) thì “xá lợi chứa các yếu tố hóa học của cả xương và sỏi”.
Như vậy, chúng ta có thể đưa ra kết luận về nguyên nhân hình thành xá lợi đó chính là sự kết hợp của các giả thuyết ăn chay và ngồi thiền; sỏi bệnh lý và sự hóa xương khi điều kiện hỏa táng phù hợp. Tuy nhiên, cũng cần phải nhấn mạnh tính “may rủi” của sự kết hợp này. Nó là một quá trình ngẫu nhiên, sự xuất hiện tùy thuộc vào nhiều yếu tố và đôi khi không kiểm soát được. Có lẽ vì vậy mà không phải vị cao tăng nào cũng có xá lợi.
Tìm hiểu những trường hợp có thật về xá lợi
Trong sách của Phật giáo có ghi rõ sau khi Phật Thích Ca Mâu Ni nhập Niết bàn, thi thể của ngài được các đệ tử hỏa táng. Sau khi lửa tắt thì trong tro cốt người ta thu được tổng 84.000 tinh thể trong suốt có hình dạng và kích thước khác nhau; cứng như thép, long lanh như ngọc quý đựng đầy trong 8 hộc 4 đấu.
Ngoài ra một số trường hợp có thật về xá lợi đã được xác thực đó là:
- Cao tăng Quang Âm viên tịch ở Đài Loan năm 1975, di thể ngài để lại hơn 1000 viên xá lợi có màu nâu lấp lánh, viên to nhất có đường kính đến 4cm cùng hơn 30 viên có đường kính 3cm.
- Vị cao tăng đắc đạo Hồng Thuyên ở Singapore viên tịch tháng 12/1990, tro cốt có đến 450 viên giống như thủy tinh với các màu hồng, trắng, bạc, vàng, nâu, đen,… còn có viên thì lấp lánh như đá hoa cương.
- Phó Hội trưởng hội Phật giáo Ngũ Đài Sơn viên tịch vào năm 1991 ở Trung Quốc kỷ lục thế giới với 11.000 hạt xá lợi.
- Tại Việt Nam thời vua Lý Thái Tông năm 1034, có 2 vị cao tăng là Nghiêm Bảo Tính và Phạm Minh Tâm sau khi viên tịch đã để lại các hạt xá lợi. Nhà vua đem những hạt này đi thờ tại chùa Trường Thánh.
- Vào năm 1963, hòa thượng Thích Quảng Đức tự thiêu để chống lại sự đàn áp của Mỹ – Diệm. Theo đó, dù thi hài ngài được hỏa táng nhưng trái tim ngài không hề bị thiêu cháy mà vẫn còn mềm, nóng rồi nguội dần và cứng lại. Sau đó thì biến thành viên xá lợi màu nâu thẫm. Hiện nay, trái tim xá lợi của hòa thượng Thích Quảng Đức đang được thỉnh về chùa Việt Nam Quốc Tự đặt trong chiếc tháp đồng cao gần nửa mét mà nhìn từ ngoài vào không thể thấy bên trong để bảo vệ.
- Năm 2023, cố Đại sư Tinh Vân ở Trung Quốc sau khi làm lễ trà tỳ đã để lại vô số viên xá lị các màu trắng, đen, vàng,… và nhẵn bóng như ngọc.
Khám phá bí ẩn nhục thân xá lợi của 4 vị thiền sư tại Việt Nam
Câu chuyện về 4 vị thiền sư viên tịch ở thế tọa thiền và sau hơn 300 năm vẫn giữ nguyên được dáng vẻ nhục thân thanh khiết là câu chuyên vô cùng hiếm hoi trong đời sống Phật giáo trong nước và thế giới. Phật giáo ở các nước như Ấn Độ, Tây Tạng, Trung Quốc, Nhật Bản,… cũng đã từng có câu chuyện để lại toàn thân xá lợi hay còn gọi là Nhục thân Bồ Tát.
Theo đó, 4 nhục thân xá lợi của thiền sư (sư tổ viên tịch trong tư thế ngồi tọa thiền) nằm tại 3 ngôi chùa nổi tiếng tại miền Bắc gồm Thiền sư Tự Đạo Chân ( Vũ Khắc Minh) và Thiền sư Tự Đạo Tâm (Vũ Khắc Trường) nằm ở chùa Đậu; Thiền sư Như Trí nằm ở chùa Tiêu; Thiền sư Chuyết Chuyết nằm ở chùa Phật Tích.
Vậy vì sao lại là nhục thân xá lợi chứ không phải là viên xá lợi? Theo Đại đức Thích Thanh Nhung (là trụ trì chùa Đậu): Quy luật của vũ trụ vật chất chỉ biến đổi từ dạng này sang dạng khác mà Phật giáo gọi là Thành – Trụ – Hoại – Không; nhưng xá lợi thì không bị chi phối bởi không gian, thời gian và quy luật của vũ trụ. Vì vậy, xá lợi được coi như 1 vật báu; 1 quốc bảo thiêng liêng được cung kính như Đức Phật sống. Trong quy luật của đạo Phật, xá lợi chỉ để lại trên trái đất 5 – 10% của toàn thân xá lợi hay gọi là toái thân xá lợi.
Đặc biệt, người đời lưu truyền câu chuyện tại chùa Đậu có 2 vị thiền sư cận nhau, thay nhau trụ trì ở ngôi chùa cổ. Các ngài đã tính đếm, biết giờ lành đã tới bèn nói với đệ tử: “Ta vào nhập thất 100 ngày để tụng kinh niệm Phật, khi các con nghe không còn tiếng mõ thì hãy mở cửa vào sẽ thấy xác thân ta được giữ nguyên”. Quả nhiên sau đúng 100 ngày nhập định, đệ tử không còn nghe thấy tiếng mõ bèn mở cửa bước vào đã thấy vị thiền sư đã ra đi tự lúc nào nhưng vẫn giữ nguyên dáng vẻ như đang ngồi thiền. Hương thơm thoang thoảng tỏa ra khắp căn phòng!
Trong sách cổ ghi chép lại đây là lối thiền – tịnh song tu. Năm 1983, 2 vị thiền sư Vũ Khắc Minh và Vũ Khắc Trường đã được khoa học khẳng định chứng minh bằng phương pháp chụp X-quang, nhục thân của 2 vị không hề có vết đục đẽo, không có hiện tượng hút ruột, hút não và những khớp xương dính chặt với nhau ở thể tự nhiên. Mỗi nhục thân có cân nặng 7kg.
Hướng dẫn cách thờ xá lợi chuẩn nhất
Cách tôn thờ xá lợi tại nhà thuộc về tín ngưỡng chân chính, gọi là chánh kiến, chánh tư duy. Bạn có tin xá lợi thì xá lợi mới xuất hiện, còn nếu không thì sẽ không linh ứng gì. Phật tử có niềm tín ngưỡng và tôn thờ xá lợi sẽ có nhiều cơ hội thăng tiến trên đường tu tập. Bởi, tôn thờ xá lợi cũng giống như tôn thờ chư vị Đức Phật; không chỉ giúp tinh tấn tu hành mà còn nhận được nhiều phước huệ vô cùng cao quý. Đồng thời có thêm động lực giúp xoay chuyển tâm hồn của con người.
Do đó, tùy thuộc vào nghiệp nặng hay nhẹ của mỗi người thì sẽ có cách thờ khác nhau. Tương truyền, ngọc xá lợi Phật có khả năng biến hoá vô cùng ly kỳ từ nhỏ thành lớn, từ ít thành nhiều, từ đục thành trong và phát ra ánh hào quang. Nói chung, sự biến hóa kỳ diệu của xá lợi phải do sự thành tâm lễ bái chí thành của người có đạo tâm.
Bài viết này là những thông tin thú vị về xá lợi mà chúng tôi đã tổng hợp chia sẻ đến bạn. Mong rằng bài viết đã giúp bạn hiểu rõ hơn xá lợi là gì và thành tâm tôn thờ để có được phước đức cao nhất cho mình!
Tôi là Phạm Xuân Thanh – Tôi đã có kinh nghiệm hơn 3 năm review đánh giá về các loại máy móc công nghiệp, thiết bị vệ sinh công nghiệp, cách chăm sóc xe hơi. Tôi hy vọng những kiến thức mà tôi chia sẻ có thể giúp mọi người hiểu rõ hơn về các công dụng, chức năng của các loại thiết bị công nghiệp và các cách chăm sóc xe hơi này.
