Trên trái đất luôn luôn tồn tại nhiều loại lực giúp chúng ta có thể di chuyển, hoạt động và tồn tại được. Đó chính là tầm quan trọng điển hình của lực. Để hiểu hơn về điều này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu lực là gì? Những loại lực cơ bản quan trọng nhất trong tự nhiên qua bài viết này nhé.
Contents
Khái niệm lực là gì? Cho ví dụ về lực
Trong vật lý, lực được định nghĩa là bất kỳ một ảnh hưởng nào đó khiến cho một vật thể chịu bị thay đổi. Hoặc làm ảnh hưởng đến chuyển động, hướng của nó hoặc cấu trúc hình học của vật.
Hiểu ngắn gọn lực chính là nguyên nhân dẫn đến một vật có sự thay đổi cả về vận tốc, bị biến dạng vật thể hoặc cả hai.
Như vậy, lực là một đại lượng vectơ đặc trưng cho tác dụng vật lên vật khác mà sinh ra gia tốc vật hoặc khiến vật biến dạng. Theo đó, phương của lực sẽ không được cố định mà còn tùy thuộc tính chất, đặc điểm các loại lực khác nhau. Vậy nên mỗi lực đều sẽ có phương, chiều xác định. Dụng cụ để đo lực là lực kế, đơn vị là Newton (N) và ký hiệu F.
Một vài ví dụ điển hình về lực
Để hiểu hơn về lực là gì? Chúng ta hãy cùng nêu ra một số ví dụ minh họa rất dễ hiểu như sau:
- Khi gió thổi cho cánh buồm ngoài khơi sẽ khiến cho cánh buồm được chuyển động theo. Khi đó, gió đã tác dụng một lực đẩy vào cánh buồm.
- Xe ngựa có thể di chuyển được chính là đã nhờ vào lực kéo của con ngựa (do con ngựa kéo).
- Khi dùng tay nén hai đầu lò xo ta sẽ thấy cả tay và lò xo đều có hiện tượng bị biến dạng.
Các khái niệm liên quan đến lực
Lực cân bằng là gì?
Hai lực cân bằng là hai lực có độ lớn như nhau, cùng phương và ngược chiều để tác dụng vào cùng một vật. Dưới đây sẽ là những ví dụ thực tế giúp bạn hiểu hơn về lực cân bằng là gì.
- Khi hai đội kéo co mà các thành viên có sức ngang nhau, đó chính là lực cân bằng làm cho dây kéo đứng yên.
- Khi một lọ hoa đặt nguyên trên bạn sẽ chịu tác dụng hai lực cân bằng đó là: Lực hút trái đất tác dụng lên lọ hoa theo phương thẳng đứng, chiều trên xuống. Lực đỡ mặt bàn tác dụng lên sách cũng có phương thẳng đứng nhưng chiều sẽ từ dưới lên. Đây chính là hai lực cân bằng, cùng độ lớn, cùng phương, ngược chiều và cùng tác dụng một vật là lọ hoa. .
Các loại lực cơ học
Lực cơ học là đại lượng vectơ có hướng, có phương, chiều và độ lớn. Trong vật lý, lực cơ học được phân chia thành lực hấp dẫn, lực ma sát, lực đàn hồi và lực hướng tâm.
Lực hấp dẫn là gì?
Lực hấp dẫn là một loại lực hút giữa mọi vật chất, độ lớn sẽ tỉ lệ khối lượng của vật. Lực hấp dẫn có tác dụng gắn kết các vật chất hình thành Mặt trời, Trái đất hoặc các thiên thể. Nếu không có lực hấp dẫn các vật thể sẽ không liên kết được và cuộc sống không thể tồn tại. Lực hấp dẫn chính là yếu tố giúp các hành tinh quay quanh mặt trời.
Lực đàn hồi là gì?
Lực đàn hồi là lực được sinh ra khi vật đàn hồi bị biến dạng. Chẳng hạn như lực bị gây ra bởi một lò xo khi bị nén lại hoặc kéo giãn ra. Xu hướng của lực đàn hồi sẽ chống lại nguyên nhân sinh ra nó. Tức là nó sẽ giúp đưa vật trở lại trạng thái ban đầu khi vật chưa bị biến dạng. Phương của lực đàn hồi sẽ trùng phương của lò xo và chiều chống lại sự biến dạng.
Lực ma sát là gì?
Tại bề mặt giữa hai bề mặt vật chất sẽ xuất hiện lực ma sát. Lực ma sát là lực cản trở sự chuyển động chống lại sự thay đổi vị trí tương đối giữa hai bề mặt. Theo đó lực ma sát gồm lực ma sát trượt, ma sát lăn, ma sát nghỉ. Trong đó phổ biến hơn là lực ma sát trượt.
Lực ma sát điểm đặt lên vật ở sát bề mặt tiếp xúc, có phương song song bề mặt tiếp xúc, chiều ngược chiều chuyển động tương đối so bề mặt tiếp xúc.
Xem thêm: Vận tốc là gì? Công thức tính ra sao ?
Áp lực là gì?
Áp lực là lực tác động lên trên diện tích bề mặt một vật nào đó. Lực ép vuông góc diện tích của bề mặt chịu lực. Theo định nghĩa, áp lực cũng là một đại lượng vectơ có hướng. Tuy nhiên khi đã xác định được phương, chiều nên khi nói về áp lực người ta nhắc về độ lớn của lực.
Đơn vị đo áp lực là Newton, có kí hiệu là N. Để tính áp lực tác dụng lên trên một bề mặt lớn. Người ta sẽ chia nhỏ các phần diện tích chịu lực ra, tính lực tác động lên đơn vị diện tích đó.
Phân biệt áp lực và áp suất
Khi đã tìm hiểu xong áp lực là gì? Khá nhiều bạn băn khoăn khi chưa phân biệt được áp lực và áp suất. Bởi lẽ đây đều là lực tác động lên diện tích bề mặt một vật. Nhưng áp lực là một lực tác động lên một diện tích. Áp suất là lực tác động lên một đơn vị diện tích.
Những ví dụ dưới đây sẽ giúp bạn dễ dàng nhìn ra được sự khác biệt giữa áp suất và áp lực.
Khi chúng ta thử đặt một cục gạch (trọng lượng 10N) trên mặt bàn. Khi đó bạn đã tạo một áp lực 10N lên mặt bàn đó. Trong trường hợp ta đặt cục gạch nằm thì diện tích tiếp xúc mặt bàn là 2dm². Còn khi để đứng thì diện tích tiếp xúc sẽ chỉ bằng 1dm². Cùng chính là một viên gạch đó, cùng 1 áp lực khi ta để nó đứng thì cục gạch hiển nhiên sẽ tạo ra một áp suất lớn gấp đôi so khi nằm.
Như vậy, chúng ta tính toán được áp suất khi đứng là 10N/dm². Còn áp suất khi nằm bằng 5N/dm².
Hàn áp lực là gì?
Hàn áp lực là một loại công nghệ hàn. Hay áp lực hay còn được gọi là hàn siêu âm. Công nghệ hàn này là quá trình ứng dụng cơ học dao động siêu âm để kết nối bề mặt kim loại tạo thành mối hàn.
Phương pháp hàn áp lực có đặc điểm gì?
Hàn áp lực là một trong những công nghệ hàn thông minh. Theo các chuyên gia, công nghệ hàn này cực kỳ thích hợp cho việc hàn các loại vật liệu nhỏ, mỏng và các kim loại màu.
Phương pháp hàn áp lực cũng ít gây tiêu tốn năng lượng đạt hiệu suất cao. Đồng thời có khả năng tự động hóa giúp rút ngắn thời gian hàn một cách nhanh chóng nhất.
Sở hữu nhiều ưu điểm. Vậy nên không khó để phủ nhận ứng dụng máy hàn áp lực khá phức tạp và chi phí giá thành vẫn còn đắt đỏ.
Trong chương trình Vật lý lớp 6, lực là kiến thức trọng tâm mà các bạn học sinh cần nắm vững. Vừa để vận dụng linh hoạt trong bài thi vừa là nền tảng cho các môn học khác. Đây cũng là một đại lượng thường xuyên xuất hiện trong mọi hoạt động sống chúng ta. Thực tế lực có rất nhiều loại. Vậy nên không ít các bạn học sinh vẫn cảm thấy mơ hồ khi học về lực. Hy vọng bài viết đem đến kiến thức tổng hợp hữu ích giúp bạn hiểu hơn về đại lượng quan trọng này.
Tôi là Phạm Xuân Thanh – Tôi đã có kinh nghiệm hơn 3 năm review đánh giá về các loại máy móc công nghiệp, thiết bị vệ sinh công nghiệp, cách chăm sóc xe hơi. Tôi hy vọng những kiến thức mà tôi chia sẻ có thể giúp mọi người hiểu rõ hơn về các công dụng, chức năng của các loại thiết bị công nghiệp và các cách chăm sóc xe hơi này.
